Een geboorte van een veulen blijft altijd iets bijzonders. De merrie redt zich meestal heel goed zelf. Maar wat als dat niet het geval is? Als er complicaties optreden, kan elke seconde tellen! Het is dan belangrijk om tijdig de dierenarts in te schakelen. In dit artikel bespreken we de meest voorkomende problemen tijdens de geboorte.

Iedere merrie heeft haar eigen draagtijd (variërend van 320 tot 360 dagen), maar meestal rekent men met 11 maanden. Anders dan bij mensen hebben te vroeg geboren veulens een zeer kleine overlevingskans. Ook tijdens het geboorteproces kunnen er zaken misgaan:  

Bij de uitdrijvingsfase van een normale geboorte zou je binnen enkele minuten de 2 hoefjes van de voorbeentjes moeten zien. Duurt dit te lang of zie je wel hoefjes maar duurt het langer dan 5 minuten voor er vooruitgang wordt geboekt? Dan zou het kunnen zijn dat het veulen klem zit omdat het te groot is, misvormd is of in een verkeerde ligging ligt. Ook kan het zijn dat het bekken van de merrie te klein is. Waarschuw direct je dierenarts bij vermoeden van een verkeerde ligging! Het veulen kan doorgaans niet meer op een normale manier geboren worden met meer complicaties tot gevolg, of erger: het overlijden van merrie en/of veulen. Verkeerde liggingen die dierenartsen het meest zien zijn: het hoofdje ligt verkeerd, een of twee beentjes zijn teruggeslagen, het veulen ligt op zijn rug met zijn hoeven naar boven gericht, een beiderzijdse heupligging (achterwaartse ligging met de beentjes onder zich gevouwen, je voelt of ziet eerst het staartje), een stuitligging (het veulen ligt met de achterbeentjes richting de vulva). Bij de stuitligging kan het veulen meestal nog geboren worden zonder ingrijpen.

In deze situatie komt niet het vruchtwater maar de placenta als eerste naar buiten. Je ziet een soort rode bal met een witte ‘ster’. De placenta (de rode zak) zit normaal gesproken nog vast aan de baarmoederwand en voorziet het veulen (in de witte vruchtzak) tijdens de bevalling via de navelstreng nog van zuurstof. Laat de placenta te vroeg los dan wil het gelijk met de vruchtzak met het veulen mee naar buiten. Omdat ook het vruchtwater nog in de rode zak zit, gaat dit niet lukken. Snel handelen en direct je dierenarts bellen is hier van levensbelang, omdat de zuurstoftoevoer van het veulen stopt bij het loskomen van de placenta.

Doorgaans komt de placenta er ongeveer drie kwartier na de geboorte vanaf. Duurt het langer dan 3 uur? Neem dan contact op met je dierenarts. Als het te lang duurt kan de merrie hier namelijk erg ziek van worden.

Controleer of de nageboorte er compleet is afgekomen. Als er delen zijn achtergebleven kan de merrie hier ernstig ziek van worden en een bloedvergiftiging krijgen en hoefbevangen raken.

Dit komt niet zo vaak voor en gebeurt meestal als het veulen te groot is, zoals bijv. bij Shetlanders het geval kan zijn, of verkeerd ligt. Ook bij het Friese paard komt dit vaker voor. Een keizersnede kan i.v.m. de bijbehorende risico’s het beste in een kliniek plaatsvinden.

Is het veulen al dood voor de geboorte dan kan besloten worden het in delen (d.m.v. een draadzaag) uit de merrie te halen. De merrie blijft hierdoor een keizersnede bespaard.

Geboorteproblemen komen het meest voor bij Shetlanders. Wees je bewust van de risico’s, wacht met dekken tot de pony minimaal 3 jaar is en kies een hengst die niet te groot fokt!

Verloopt het geboorteproces anders dan normaal? Schakel dan direct je dierenarts in!

Dit is een samenvatting. Lees het volledige artikel ‘Geboorteproblemen’ op Paardenarts.nl van Iris van Gulik, paardenarts.